اهمیت حجم معاملات

اصول تعیین حجم معاملات در بازار سهام

در مطالب پیشین از سری مقالات مدیریت سرمایه بلاگ آسان بورس، به اهمیت مدیریت دارایی در معاملات بازار سهام و مفاهیم اصلی این مبحث یعنی ریسک، بازده و ارتباط آن‌ها با یکدیگر اشاره نمودیم.در این مقاله، به شرح اصول اهمیت حجم معاملات تعیین حجم معاملات بر اساس ریسک، خواهیم پرداخت.

حجم معامله عبارت است از؛ تعداد واحدهایی از یک دارایی که با پرداخت معادل قیمتی، می‌توانیم مالکیت آن را بدست آوریم. واحد شمارش دارایی‌ در انواع بازارهای سرمایه گذاری متفاوت است. برای مثال؛ شمش‌های طلا را بر اساس گرم، ارزها را بر اساس اسکناس با عدد مشخص و سهام شرکت‎ها را بر اساس برگه سهم معامله می‌کنند. به بیان ساده‌تر حجم معاملات در بازار مالی، از تقسیم مقدار سرمایه بر قیمت هر واحد دارایی، محاسبه می‌شود. مثلاً اگر شما ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه در اختیار داشته و قیمت هر برگه سهم شرکت ملی صنایع مس ایران معادل ۲۰۰ تومان باشد؛ حداکثر می‌توانید ۵۰۰ هزار برگه سهم از این شرکت را خریداری کنید.

از بررسی محاسبات فوق، در نگاه اول این‌گونه استنباط می‌شود که با مفهوم بسیار ساده‌ای مواجه هستیم و به راحتی هر کس می‌تواند پیش از ورود به معامله، عدد نهایی حجم را محاسبه نموده و سپس اقدام به خرید سهام نماید! اما منظور از تعیین حجم معاملات، گزینش حجم بهینه متناسب با ریسک احتمالی موقعیت معاملاتی است که در ادامه به نحوه انجام محاسبات آن می‌پردازیم.

علت اصلی اهمیت تعیین حجم معاملات در بازارهای مالی، توجه به ریسک معامله و رعایت مدیریت سرمایه است. زیرا ریسک ناشی از یک موقعیت معاملاتی، کاملاً با حجم سرمایه گذاری مرتبط است.

حجم بالاتر، سود بیشتر!؟

زمانی که با حجم بالایی وارد معامله شویم، ریسک بالاتر و بالطبع بازدهی بیشتری نیز در انتظارمان خواهد بود؛ زیرا در هر دو حالت صحیح یا غلط بودن پیش‌بینی ما نسبت به وضعیت آتی بازار، به دلیل اینکه تعداد بیشتری از آن دارایی را در اختیار داریم، به همان نسبت سود و زیان بیشتری هم خواهیم داشت. سرمایه گذاری صحیح و منطقی بدین معنی است که، هیچ‌گاه تمام سرمایه خود را درگیر یک موقعیت معاملاتی خاص نکنیم و همیشه با توجه به حداکثر ریسک قابل تحمل، حجم معامله مد نظر خود را تعیین نماییم. در واقع باید با بخشی از سرمایه خود وارد بازار شده و نقاط خروج مشخصی داشته باشیم تا، قسمت کوچکی از دارایی خود را در معرض خطر قرار داده و به بقای بلند مدت ما در بازار، آسیبی وارد نشود.به منظور تبیین تأثیر حجم در ریسک و بازده ناشی از سرمایه گذاری، یک موقعیت معاملاتی زیان‌ده را با دو معامله‌گر دارای رویکرد مدیریت سرمایه‌ای متفاوت، شبیه سازی و قیاس می‌کنیم.

با بررسی جزئیات جدول فوق متوجه می‌شویم که، سرمایه گذار «الف» هیچ‌گونه استراتژی کنترل ریسکی نداشته و با تمام موجودی حساب خود وارد این موقعیت معاملاتی شده و در نهایت به دلیل عدم رعایت مدیریت سرمایه، حدوداً یک سوم از دارایی خود را تنها در یک معامله از دست داده است! اما در طرف مقابل، سرمایه گذار «ب» بر اساس استراتژی مدیریت ریسک شخصی، با بخش کوچکی از کل سرمایه خود وارد بازار شده و در نتیجه زیان کمتری متحمل شده است.

جبران ضرر و افزایش حجم معاملات

هنگامی که درصد ریسک و حجم یک معامله را مشخص می‌کنیم، بهتر است به فکر جبران ضرر احتمالی نیز باشیم؛ زیرا وقوع خطا در پیش‌بینی‌ها کاملاً امکان پذیر بوده و ما به عنوان یک معامله‌گر، باید پس از وقوع ضرر نیز توان ادامه فعالیت و جبران زیان‌های قبلی را داشته باشیم. در مورد معامله‌گر «الف» کاملا روشن است که برای جبران یک ضرر ۳۰ درصدی حتی با صرف نظر از مشکلات روحی و روانی پس از وقوع زیان‌های سنگین، طبق محاسبات ریاضی و مبحث افت سرمایه که در مقاله قبلی به آن اشاره شد؛ باید ۴۳ درصد سود کند تا به نقطه سر به سر برسد. اما به دست آوردن چنین سودی در بازار سهام، اصلاً کار آسانی نیست! کما این‌که بسیاری از معامله‌گران پس از وقوع چنین وضعیتی، نوعی حالت تهاجمی نسبت به بازار گرفته و گمان می‌کنند؛ باید با معاملات متوالی و افزایش حجم، اقدام به جبران افت سرمایه خود نمایند. چنین رویکردی، قطعاً منجر به نابودی کل دارایی این افراد خواهد شد. بنابراین عدم رعایت مدیریت ریسک، وصف حال معامله‌گران بازنده و غیرمنطقی است که، بعید به نظر می‌رسد حضور بلند مدتی در بازار مالی داشته باشند! اگر در مثال فوق نتیجه معامله سودده باشد؛ سود هنگفتی نصیب سرمایه گذار «الف» خواهد شد اما، همان‌طور که قبلاً گفتیم؛ نباید صرف بدست آوردن سود بیشتر، سرمایه خود را به خطر بیندازیم. در ادامه می‌خواهیم، یک مثال معاملاتی با جزئیات کامل و رعایت چهارچوب‌های کلی مدیریت سرمایه را، برای شما ذکر کنیم.

معامله‌گری بر اساس تحلیل تکنیکال کلاسیک در بورس تهران به داد و ستد سهام می‌پردازد. با مشاهده یک سیگنال خرید مطمئن در نمودار قیمتی شرکت فولاد مبارکه اصفهان، این شخص وارد موقعیت خرید می‌شود.

همان‌گونه که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید؛ قیمت با شکست نقطه تلاقی سطح مقاومتی و اهمیت حجم معاملات خط روند نزولی که، یکی از بهترین سیگنال‌های خرید در تحلیل نموداری می‌باشد؛ روند صعودی خود را تأیید کرده و یک موج افزایشی قدرتمند در حال شکل ‌گیری است.این فرد افق سرمایه گذاری کوتاه مدتی داشته و بازه زمانی معاملات وی، حداکثر یک‌ ماهه است. به همین دلیل در محاسبات بازده مورد انتظار، مواردی نظیر سود نقدی، حق تقدم سهام و… را در نظر نمی‌گیرد. جدول زیر، جزئیات این موقعیت معاملاتی را نشان می‌دهد.

پس از مشخص شدن جزئیات ورود و خروج از معامله طبق نمودار سهم، حداکثر مقدار ریسک را طبق استراتژی مدیریت سرمایه معین نموده و به منظور تعیین حجم موقعیت معاملاتی مذکور، باید مقدار ریالی ضرر احتمالی را بر حاصل تفریق نقطه ورود تا حد ضرر تقسیم نماییم.

۹۲۳۰ = (۴۹۰-۴۲۵) ÷ ۰۰۰/۶۰۰

سپس بر اساس مقدار حجم بدست آمده، بازده و بقیه جزئیات معامله مشخص خواهند شد.در نتیجه مشاهده می‌کنیم که، با مدیریت حجم معاملات و تعیین نقاطه خروج بهینه، به سادگی می‌توان ریسک را کنترل نموده و از بروز شرایط بحرانی در فرآیند معامله‌گری خود، پیش گیری کنیم.در مقالات بعدی، به تشریح کامل مفاهیم حد سود و زیان و بهترین روش‌های انتخاب نقاط خروج از بازار خواهیم پرداخت.

اهمیت حجم معاملات

مدیریت ریسک در آموزش فارکس جنبه‌های مختلفی دارد که یکی از آن‌ها حجم معاملات است. ممکن است این مورد واضح به نظر برسد، اما احتمالا شگفت‌زده خواهید شد اگر بدانید چه تعدادی از افراد درک درستی از اهمیت حجم صحیح معاملات، ندارند. ممکن است با حجم‌های کوچک هم مرتکب اشتباه شوید، اما این اشتباهات تمام حساب شما را از بین نمی‌برند. معاملاتی منجر به نابودی حساب می‌شوندکه با حجم‌هایی خیلی زیاد و نامتناسب با حساب یا استراتژی معاملاتی انجام می‌شوند. این امر می‌تواند اثرات زیان‌بار و خطرناکی روی حساب داشته باشد.

باید توجه داشته باشید که منظور از داشتن استمرار در تعیین حجم معاملات این نیست که برای هر معامله، حجم یکسانی را در اهمیت حجم معاملات نظر بگیرید. سناریوهایی برای تنظیم حجم معاملات وجود دارند، به ویژه اگر این برنامه در استراتژی معاملاتی شما وجود داشته باشد. آنچه اهمیت دارد این است که استراتژی معاملاتی خود را درک کنید و بدانید برای اینکه با این استراتژی موفق باشید و به سود مستمر برسید، با چه حجمی باید به معاملات ورود کنید.

با این اوصاف بیایید به این موضوع پایه بپردازیم که چگونه حجم معاملات می‌تواند روی استراتژی و حساب شما تاثیر داشته باشد. اگر قرار باشد در استراتژی شما برای هر معامله به اندازه ۲ درصد موجودی حساب ریسک کنید، این درصد ترکیبی از حجم معامله و موقعیت حد ضرر خواهد بود. اگر اندازه حد ضرر ثابت باشد، اما حجم معامله را افزایش دهید، در این صورت ریسک آن معامله را به بیشتر از ۲ درصد افزایش می‌دهید. اگر استراتژی معاملاتی شما حد ضرر ثابتی داشته باشد، در این صورت افزایش حجم معاملات می‌تواند راهی برای افزایش سود به نظر برسد. اما اگر حساب شما موجودی کافی برای این اقدام نداشته باشد، نمی‌تواند روش مناسبی برای افزایش سود و درآمد شما باشد.

بسیاری از افرادی که تازه وارد حرفه معامله‌گری می‌شوند، آرزو دارند از شغل قبلی خود استعفا دهند و پول زیادی بدست آورند و ثروتمند شوند. برای این منظور،بدون تسلط و تجربه معاملاتی با حجم‌های سنگین انجام می‌دهند که خیلی بیشتر از ظرفیت حساب معاملاتی آن‌هاست. هر بار که چنین معاملات سنگینی انجام می‌شود، حساب زیر بار ریسک می‌رود و در موقعیتی قرار می‌گیرید که ممکن است پول زیادی از دست بدهید. چند معامله سنگین و با حجم‌های بالا می‌تواند در نهایت منجر به نابودی کل حساب شود و این چیزی نیست که هیچ معامله‌گری بخواهد.

عدم اطلاع از اینکه چه حجمی برای معاملات خود تعیین کنید، می‌تواند دو سناریو را رقم بزند که بطور کلی برای معامله‌گری و میزان سودآوری شما زیان‌بار باشد. اگر حجم معاملات شما خیلی زیاد باشند، در این صورت حساب خود را بیش از اندازه در معرض ریسک قرار می‌دهید و این امر می‌تواند منجر به از دست دادن کل حساب یا ضررهای سنگینی می‌شود. از طرفی اگر حجم معاملات شما خیلی کوچک باشند، احتمال دارد انگیزه خود را از دست بدهید. چرا که به اندازه‌ای که پیش‌بینی کرده بودید یا انتظار داشتید، پولی بدست نمی‌آورید. هر دوی این سناریوها برای کار معامله‌گری شما مخرب هستند. به همین دلیل، درک کامل اینکه اهمیت حجم معاملات اهمیت حجم معاملات حجم معاملات شما به چه اندازه‌ای باشد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

اما چطور می‌توانیم مطمئن شویم که در استراتژی معاملاتی خود از حجم مناسبی استفاده می‌کنیم؟ پاسخ ساده است. زمانی که استراتژی خود را طراحی می‌کنید، باید برنامه‌ای برای مدیریت ریسک نیز داشته باشید که این برنامه دقیقا شامل این قسمت می‌شود که برای یک معامله در هر موقعیتی که پیش آید، چه حجمی باید در نظر بگیرید. شما باید استراتژی خود و نسبت سود به ضرر آن را در نظر داشته باشید و سپس می‌توانید تصمیم بگیرید که برای هر معامله چه حجمی را تعیین کنید.

اگر احساس می‌کنید مشکلی در حجم معاملاتی که انتخاب می‌کنید وجود دارد، باید در ابتدا بپذیرید که چنین مشکلی وجود دارد و سپس بررسی کنید که چرا این مشکل وجود دارد. برای بعضی افراد می‌تواند یک مشکل احساساتی باشد و برای برخی دیگر می‌تواند ناشی از اعتماد به نفس کاذب یا طمع باشد. در هر صورت می‌تواند باعث شود حجم معاملات را افزایش دهید و در نتیجه حساب معاملاتی را در معرض ریسک‌‌های بزرگی قرار دهید. اگر احساس می‌کنید خیلی به خود مطمئن هستید، یا اینکه سود بیشتری می‌خواهید، لازم است مجددا به استراتژی خود فکر کنید و به آن پایبند باشید. شما برای طراحی این استراتژی دلیلی داشتید و این استراتژی می‌تواند امنیت حساب شما را تامین کند. هرگز به این دلیل که فکر می‌کنید توانایی بالایی دارید یا به منظور کسب پول بیشتر، بیش از اندازه معامله نکنید. این کار فقط به معاملات اشتباه و ضررهای بزرگ منتهی می‌شود.

بسیار مهم است که از محدودیت‌های شخصی و همچنین از حد و مرزهای استراتژی خود آگاهی داشته باشید و سعی نکنید این مرزها را جابجا کنید. این‌ها حدود و مرزهای کاری شما هستند و وجود آن‌ها دلیلی دارد. اگر فشاری درونی احساس کردید که فراتر از مرزهای خود عمل کنید، یک قدم به عقب برگردید. پشت قوانین استراتژی معاملاتی شما دلایلی وجود دارد، به آن‌ها پایبند باشید. خیلی ساده است. هر چه بیشتر سعی کنید پا روی قوانین خود بگذارید، حساب خود را بیشتر در معرض ریسک قرار می‌دهید، و این امر فقط به فاجعه ختم خواهد شد.

شما باید حجم معاملات خود را به حدی تعیین کنید که در صورت موفقیت یا عدم موفقیت معامله، نه خیلی شاد و سرخوش، و نه خیلی غمگین و افسرده شوید. ممکن است استراتژی شما شکست‌ها و ضررهایی هم داشته باشد، بنابراین آن‌ها را بپذیرید و کار خود را ادامه دهید. اجازه ندهید این ضررها احساسات شما را تحریک کنند، چرا که در این صورت می‌تواند حرفه معامله‌گری و میزان سودآوری شما را در معرض خطر قرار دهد.

این‌ها دلایلی بودند برای اینکه چرا اطلاع از حجم معاملات مهم است و چرا باید فقط به اندازه‌ای که لازم است ریسک نمود. معامله کردن برخلاف قواعد و قوانین تنها به ضرر و زیان و ناامیدی منجر می‌شود.

نکته مهم دیگر میزان سرمایه شماست،این سوال که برای معامله گری چقدر سرمایه نیاز داریم ذهن بسیاری از افراد را درگیر می کند.برای دریافت پاسخ این سوال توصیه میکنیم مقاله “ برای شروع معامله‌گری در فارکس چقدر سرمایه لازم است؟ ” را مطالعه نمایید

اهمیت حجم معاملات

در این قسمت توضیحاتی اجمالی درباره‌ی اهمیت حجم معاملات ارائه خواهیم کرد. میزان حجم معاملات می‌تواند شدت یا فوریت پنهان شده در حرکت قیمت را به ما نشان دهد. همچنین حجم معاملات سنگین‌تر نشان دهنده‌ی تمایل یا فشار بیشتر است.

تحلیل‌گران می‌توانند با بازنگری سطح معاملات همراه با حرکات قیمت، میزان تمایل یا فشار برای خرید یا فروش را در حرکت بازار بهتر ارزیابی کنند سپس می‌توانند از این اطلاعات برای تأیید حرکت قیمت یا هشدار مبنی بر اینکه حرکت قیمت ممکن است عوض شود یا این حرکت نامطمئن است، استفاده کنند.

به عنوان یک قانون کلی، حجم معاملات باید در جهت روند قیمت موجود، افزایش پیدا کند یا گسترده شود. در روندهای صعودی حجم معاملات اهمیت حجم معاملات همزمان با افزایش قیمت باید افزایش پیدا کند و در مواقع بوجود آمدن حفره‌ها نیز باید کاهش پیدا کند. تا وقتی که الگو ادامه دارد حجم هم باید روند قیمت را تأیید کند.

اهمیت حجم معاملات

نظریه حجم معاملات به ما می‌گوید هر چقدر حجم معاملات بیشتر باشد نیروی بیشتری پشت حرکات قیمت وجود دارد.

همزمان با افزایش حجم معاملات، روند جاری باید به حرکت خود ادامه دهد. با این حال با دیدن کند شدن روند حرکت حجم معاملات، باز هم دلیل محکمی برای توقف روند وجود ندارد که این نکته می‌تواند به نوبه‌ی خود حائز اهمیت باشد.

همچنین حجم معاملات می‌تواند نشانگر این باشد که ما سقف یا کف داریم.

حجم معاملات کم، همزمان با برخورد قیمت با سطح حمایت می‌تواند نشانگر این باشد که فشار فروش بازار کاهش پیدا کرده است یا بنا به تعبیر دیگر قدرت فروشندگان در بازار کم شده است و باید منتظر خریداران تازه نفس در بازار باشیم.

وقتی ببینیم که نزدیک کف‌ها فشار فروش کاهش پیدا کرده است به طبع می‌توانیم احتمال افزایش قیمت را بدهیم. عکس این حالت هم در سقف‌های قیمتی کاملاً برقرار است.

به این معنا که در هنگامی که قیمت با سطوح اهمیت حجم معاملات بالایی یا همان مقاومت‌های ما برخورد می‌کند، اگر حجم معاملات ما کم باشد، می‌تواند نشان دهنده این باشد که قدرت خریداران رو به کاهش است و کم کم فروشندگان قدرت را از خریداران می‌گیرند و با این اتفاق باید منتظر کاهش قیمت‌ها در سقف‌ها باشیم.

حجم‌ها بسیار مهم هستند. حتی در الگوهای قیمتی و الگوهای ادامه دهنده، حجم‌ها همیشه یک عامل تأیید کننده هستند و همیشه باید به آنها توجه داشته باشیم.